Nowa Huta w latach 60-tych.
Dziesięciolecie budownictwa wielkoblokowego

Do Nowej Huty przyjechałem na początku 1952 r., po ukończeniu, w roku poprzednim, studiów inżynierskich na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Zatrudniłem się w Dyrekcji Budowy Miasta Nowa Huta, sprawującej funkcje państwowego inwestora tego nowego miasta, wkrótce dzielnicy Krakowa. W pierwszych trzech latach pracowałem na stanowisku inspektora nadzoru budowlanego na budowie osiedli Centrum w Nowej Hucie, następnie przez cztery lata na stanowisku zastępcy dyrektora ds. przygotowana inwestycji nowych osiedli mieszkaniowych dla całego Krakowa.
Wspomnienia o mych przeżyciach i pracy na tym nowohuckim etapie mego życiorysu, stanowią znaczną część mej książki biograficznej pt. „ŚLĄSK*WOJNA*KRESY*WROCŁAW*NOWA HUTA”, napisanej i wydanej w 1997 roku. Później, w 1999 r., na 50-lecie Nowej Huty, publikowałem w dwutygodniku „Głos Nowej Huty” 10 artykułów-opowiadań o budowach i życiu w Nowej Huty tamtego okresu, zaś w 2010 r., na jej 60-lecie, opracowałem książkę „Służby inwestycyjne Nowej Huty”, będące też monografią budowy tej dzielnicy. Wtedy sądziłem i byłem przekonany, że już w temacie nic więcej nie napiszę. Po prostu „wystrzelałem się”, rozdysponowałem też ok.150 posiadanych zdjęć z budów, jakie przejąłem z prywatnych zasobów inż. Tadeusza Ptaszyckiego, głównego projektanta Nowej Huty.
Niespodziewanie w sierpniu 2011 r. otrzymałem wszakże ze strony Muzeum Krakowa Oddział Nowa Huta propozycję napisania wspomnieniowego tekstu do przygotowywanej edycji albumu pt. „Nowa Huta w latach 60-tych”. Ale ja od 1960 r. nie pracowałem już bezpośrednio w Nowej Hucie, lecz w Miejskim Biurze Studiów i Projektów Budownictwa Ogólnego w Krakowie, na stanowisku starszego projektanta architektury. Już tylko od czasu do czasu wykonywałem różne projekty budowlane dla nowohuckiej Dzielnicy i mieszkałem na os. A-Zachód (Ogrodowe) jeszcze przez trzy lata. Więc moje relacje o Nowej Hucie lat 60-tych mogły by być jedynie relacjami „z drugiej ręki”.
Jednakże wszelka działalność ludzka ma swe przyczyny i jest kontynuacją zdarzeń i decyzji, zaistniałych wcześniej. Otóż pierwsze 10 lat realizacji Nowej Huty były burzliwe, cechowały je liczne eksperymenty i szybkie zmiany metod budowlanych, był to okres dominacji tradycyjnych technologii i tzw. I. stopnia uprzemysłowienia. Technologie tradycyjne, których wyznacznikiem były cegła, kielnia, taczka i łopata, dominowały w pierwszej połowie lat 50-tych. W kolejnych 5 latach tj, do 1960 r. nieomal wszystkie budynki mieszkaniowe w Nowej Hucie realizowane były już w technologiach, I. stopnia uprzemysłowienia, polegających na montażu prefabrykowanych elementów klatek schodowych i stropów na murach ceglanych.
Natomiast w latach 60-tych prawie powszechnie w budownictwie kubaturowym dominowała technologia wielkiego bloku. Jej wyznacznikiem były samojezdne, wieżowe dźwigi montażowe i prefabrykacja wszystkich elementów konstrukcyjnych, także ściennych. To wielkoblokowe budownictwo lat 60-tych prawie w całości przygotowane zostało i wypracowane w drugiej połowie lat 50-tych. W skali Krakowa, z pozycji inwestora państwowego, sprawy te należały do moich obowiązków służbowych. Opiszę je więc w niniejszym referacie jak najbardziej „z pierwszej ręki”. Temat podejmuję również ze względu na jego ogólną nieznajomość i prawie powszechne zmitologizowanie tego etapu uprzemysłowienia budownictwa, związanego z zastosowaniem wielkiego bloku w latach 60-tych, a także wielkiej płyty, jaka opanowała budownictwo mieszkaniowe w Polsce po 1970 roku.

Wybierz:
Część I
Technologie budownictwa tradycyjnego w Nowej Hucie.
I. stopień uprzemysłowienia budownictwa mieszkaniowego w Krakowie.
Prototypowy budynek wielkoblokowy na os. A-11.
Gazobeton, układy poprzeczne, blok szwedzki.
Katalog prefabrykatów i sekcje mieszkalne dla osiedli „D” w Nowej Hucie.


Część II
Przejęcie inwestycji osiedlowych w całym Krakowie.
Powstanie spółdzielni mieszkaniowych.
Konkurs na Bieńczyce Nowe i awaryjne osiedle Wzgórza Krzesławickie.
Technologie wielkoblokowe i wielkopłytowe.

Część III
Budownictwo mieszkaniowe w Nowej Hucie w latach 1960-69.
Budownictwo wielkopłytowe w Nowej Hucie.
Infrastruktura osiedlowa.
Inwestycje infrastruktury ogólnomiejskiej.
20-lecie Nowej Huty.

Powrót do poprzedniej strony